Dit document beschrijft een applicatieprofiel, in dit geval OSLO Statistiek. Dit applicatieprofiel beantwoordt de vraag over hoe het corresponderende domeinmodel in de praktijk kan toegepast worden. Daarbij worden de beperkingen (kardinaliteit, codelijsten) toegelicht en de overeenkomstige (RDF) termen opgelijst.

Samenvatting

Het applicatieprofiel OSLO Statistiek toont hoe begrippen uit het gelijknamig vocabularium gebruikt moeten worden om een StatistischeObservatie te beschrijven.

Onder een StatistischeObservatie verstaan we een Observatie waarvan het resultaat een Statistiek is. Dit is nuttig om het onderscheid te kunnen maken tussen bvb een individuele meting of een meting die het gemiddelde is van een aantal individuele metingen.

Voor meer info over de klasse Observatie verwijzen we naar het applicatieprofiel OSLO Observaties & Metingen ( verder aangevuld in het applicatieprofiel OSLO Sensoren & Bemonstering.

Statistiek als discipline houdt zich bezig met het verwerven van inzicht in een bepaald fenomeen dmv cijfers.

De verzamelde data wordt daarbij herleid tot wat we een Statistiek noemen, eerder dan het individuele cijfer verstaan we er informatie onder die een bepaald kenmerk van de dataset in zijn geheel of van een variabele uit de dataset beschrijft.

We baseerden ons op het UNCERT model voor het beschrijven van deze klasse.

Typisch zijn dit samenvattende maten zoals gemiddelde, mediaan, totaal of een index. Of het gaat om maten die iets zeggen over de verdeling van de cijfers, bvb minimum/maximum, standaarddeviatie en dergelijke. Ook de classificatie van het oorspronkelijk gegeven op een schaal of volgens een typologie valt hieronder.

Gewoon een waarde en een type volstaan om dergelijke Statistieken te beschrijven.

In een aantal gevallen is echter extra info nodig om de Statistiek te beschrijven, deze gevallen worden gedekt door specialisaties van de klasse Statistiek, ttz de klasse Kwantiel, Moment, DiscreteProbabiliteit en Probabiliteit.

De codelijst met Statistiektypes is illustratief maar geeft een idee van welke soorten Statistieken met dit applicatieprofiel kunnen beschreven worden.

Status van dit document

Dit applicatieprofiel heeft status Kandidaat Standaard en werd uitgegeven op 2023-06-01.

Informatie over het gevolgde proces en de beslissingen om tot deze specificatie te komen zijn beschikbaar in het standaardenregister.

Licentie

Deze specificatie van Digitaal Vlaanderen is gepubliceerd onder de "Modellicentie Gratis Hergebruik - v1.0".

Conformiteit

De conformiteit voor applicatieprofielen is hier te vinden.

Overzicht

In dit document wordt correct gebruik van de volgende entiteiten toegelicht:
| Any | DiscreteProbabiliteit | Kenmerktype | Kwantiel | Moment | Object | Observatie | Probabiliteit | Statistiek | StatistischeObservatie |

In dit document worden de volgende datatypes toegelicht:
| Drempelwaarde | TemporeleEntiteit |

Entiteiten

Any

Beschrijving
Stelt een instantie van eender welk type voor.
Gebruik
Te substitueren door een geschikte klasse of datatype.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

DiscreteProbabiliteit

Beschrijving
Statistiek die beschrijft hoe waarschijnlijk het is dat een variable binnen een bepaalde categorie valt.
Gebruik
Bvb de kans dat de begroeiing uit eik bestaat of de kans dat het waterpeil een bepaalde limiet overschrijdt.
Subklasse van
Statistiek
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: categorie.
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
categorie Any 1 De categorie waarvoor de probaliteit bepaald is. Bvb eik voor voorgaand vb.

Kenmerktype

Beschrijving
Klasse die kenmerken van instanties van om het even welk type vertegenwoordigt.
Gebruik
In de context van Observaties en Metingen is dit een kenmerk van het geobseveerdObject en in het bijzonder van alle instanties van het type geobserveerdObject.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Kwantiel

Beschrijving
Statistiek die betrekking heeft op een bepaald kwantiel.
Gebruik
Onder kwantiel verstaan we de subset van data die ontstaat door de volledige set te ordenen en in gelijke aantallen op te delen. Bvb een kwartiel van een set waarnemingen bevat 25% van alle waarnemingen. De Statistiek is dan bvb het gemiddelde van alle waarden in het eerste kwartiel.
Subklasse van
Statistiek
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: niveau.
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
niveau Double 0..1 Nummer van het kwantiel waarvoor de Statistiek geldt. Bvb 1 als de Statistiek betrekking heeft op het eerste kwartiel.

Moment

Beschrijving
Statistiek die aangeeft hoe de waarden gespreid zijn tov een centrale maat.
Gebruik
Bvb de spreiding tov het gemiddelde, uitgedrukt als de standaarddeviatie. De statistiek is bvb de standaardddeviatie tov het gemiddelde.
Subklasse van
Statistiek
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: orde.
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
orde Integer 1 Orde van het Moment. Het gemiddelde wordt beschouwd als een moment van orde 1, varantie en standaarddeviatie van orde 2, orde 3 voor de scheefheid van de verdeling en orde 4 voor de mate waarin outlierts de verdeling verbreden of versmallen.

Object

Beschrijving
Klasse die instanties van om het even welk type vertegenwoordigt.
Gebruik
In de context van Observaties en Metingen is dit het geobserveerdObject waarvan een kenmerk wordt geobserveerd. Het geobserveerdObject kan ook een Object zijn dat de werkelijkheid bemonstert (subklasse Bemonsteringsobject). OPGELET: deze klasse is abstract, ze moet gespecialiseerd worden in functie van het applicatiedomein.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Observatie

Beschrijving
Het vaststellen van de waarde van een bepaald kenmerk van een Object op een bepaald tijdstip of tussen twee tijdstippen.
Gebruik
Meer info over deze klasse in het applicatieprofiel Observaties en Metingen.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Probabiliteit

Beschrijving
Statistiek die beschrijft hoe waarschijnlijk het is dat een variabele een bepaalde drempelwaarde (al dan niet) overschrijdt.
Gebruik
Bvb de kans dat het waterpeil 10m overschrijdt.
Subklasse van
Statistiek
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: drempelwaarde.
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
drempelwaarde Drempelwaarde 1..* De waarde die wordt overschreden. Bvb 10m voor voorgaand vb.

Statistiek

Beschrijving
Een stuk informatie dat een kenmerk van een dataset of variable beschrijft.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: statistiektype, waarde.
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
statistiektype StatistiekType 1 Het type Statistiek. Bvb gemiddelde, index etc.
waarde Any 1 Omvang van de Statistiek. Doorgaans numeriek.

StatistischeObservatie

Beschrijving
Observatie waarvan het resultaat een Statistiek is.
Gebruik
Bvb een gemiddelde temperatuur.
Subklasse van
Observatie
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: fenomeentijd, geobserveerdKenmerk, geobserveerdObject, resultaat, resultaattijd.
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
fenomeentijd TemporeleEntiteit 1 Het moment waarop het resultaat van de Observatie van toepassing was. Typisch de periode waarvoor de data waarop de Statistiek wordt berekend geldig is.
geobserveerdKenmerk Kenmerktype 1 Kenmerk dat men observeert vh geobserveerdObject.
geobserveerdObject Object 1 Object dat met observeert.
resultaat Statistiek 1 De waarde van het geobserveerdeKenmerk als resultaat van de StatistischeObservatie.
resultaattijd Moment 1 Tijdstip waarop het resultaat van de Observatie werd bekomen. Typisch het moment waarop de StatistischeObservatie is berekend.

Datatypes

Drempelwaarde

Beschrijving
Waarde die aangeeft wanneer een grens wordt overschreden.
Gebruik
Bvb 10m voor een maximaal waterpeil.
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: operator, waarde.
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
operator OperatorType 1 Vergelijkingsoperator. In voornoemd vb zou de drempel overschreden worden bij waarden 'groter of gelijk aan' 10m.
waarde Any 1 De grenswaarde.

TemporeleEntiteit

Beschrijving
Abstracte klasse voor temporele objecten.
Gebruik
Die temporele objecten zijn temporele geometrische primitieven zoals Moment of Periode. Of het zijn composieten van temporele primitieven, bv om de geschiedenis van een fenomeen weer te geven (bv de opeenvolgende Periodes dat het fenomeen zich voordeed). Te gebruiken wanneer bvb beide temporele geometrische primitieven mogelijk zijn. OPMERKING: Meer info in ISO 19108 Geographic Information - Temporal schema. Substitutie door een eenvoudiger equivalent bv time:TemporalEntity uit de W3C Time Ontology is aanbevolen.
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

JSON-LD context

(niet normatief)

Een herbruikbare JSON-LD context definitie voor dit applicatieprofiel is terug te vinden op: /doc/applicatieprofiel/statistiek/kandidaatstandaard/2023-06-01/context/statistiek-ap.jsonld

SHACL template

(niet normatief)

Een herbruikbare SHACL template definitie voor dit applicatieprofiel is terug te vinden op: /doc/applicatieprofiel/statistiek/kandidaatstandaard/2023-06-01/shacl/statistiek-ap-SHACL.ttl