Dit document beschrijft een applicatieprofiel, in dit geval Applicatieprofiel Energie Management Systeem. Dit applicatieprofiel beantwoordt de vraag over hoe het corresponderende domeinmodel in de praktijk kan toegepast worden. Daarbij worden de beperkingen (kardinaliteit, codelijsten) toegelicht en de overeenkomstige (RDF) termen opgelijst.

Samenvatting

Het applicatieprofiel Energiemanagementsysteem toont hoe, met termen uit bestaande applicatieprofielen en vocabularia, energiemonitoring- en besturingssystemen kunnen worden beschreven.

Er worden oa termen hergebruikt uit ISO19156-2023 OMS, SSN/SOSA-2025, SAREF, IMKL en MLD-DCAT.

Een energiemanagementsysteem (EMS) is een geautomatiseerd systeem dat het energieverbruik in een gebouw, huis of industrieel complex optimaliseert. Dat gebeurt door real-time monitoring en meting, analyse van trends en piekverbruik en inefficiƫnties, optimalisatie en besparing door slimme algoritmes en AI, automatische aansturing van apparaten en systemen (verwarming, verlichting).

Eerder dan het EMS zelf te beschrijven, laat dit applicatieprofiel toe om de acties te documenteren die erdoor worden uitgevoerd. Die acties zijn Observaties en Aansturingen, respectievelijk bvb het observeren van het energieverbruik ve toestel en het aan-of afzetten ervan in functie daarvan.

Deze acties worden gestructureerd beschreven zoals voorzien in ISO19156-2023 OMS, SSN/SOSA-2025 waaraan ze werden ontleend. Dwz dat behalve het resultaat vd Observatie/Aansturing ook het ObserveerbaarKenmerk/ AanstuurbaarKenmerk moet worden opgegeven (bvb verbruik, aan- of uitstand), evenals het Object dat dat kenmerk heeft (bvb de Aansluiting of het Toestel), de procedure die bij het observeren of aansturen is gevolgd (bvb op basis van welke drempelwaarde van energieverbruik een Toestel wordt uitgezet) en tenslotte het Aansturingssysteem of de Sensor die daarbij is gebruikt.

De mogelijkheid om aan te geven welke Input is gebruikt bij de Observatieprocedure/Aansturingsprocedure laat toe een sequentie van Observatie- en/of Aansturingsacties te beschrijven, waarbij het resultaat van een Observatie/aansturing de input vormt voor een volgende Observatie/Aansturing. We voorzien ook Observatieverzameling uit SSN/SOA zodat Observaties gegroepeerd als Input kunnen worden opgegeven. Input kan ook een drempelwaarde of regel zijn (het modelleren van regels is echter buiten scope, zie daarvoor RIF, N3, RuleML, IDP edm).

Door deze aanpak kunnen heel wat EMS use-cases worden beschreven. Bvb het stilleggen van een productielijn (Aansturing) op basis van de day-ahead elektriciteitsprijs (Observatie) en een drempelwaarde (Input vd Aansturing) en het berekenen van de besparing (Observatie) op basis van het gemiddeld verbruik vd productielijn (Observatie). Of het klasseren van een gebouw (Observatie) volgens zijn gemiddeld warmteverlies (Observatie), gebaseerd op het gemeten warmteverlies van meerdere representatieve ruimtes in het gebouw (meerdere Observaties). Zie de datavoorbeelden in github (toegelicht in het modelleerrapport) die dit principe illustreren.

Het geobserveerdObject/aangestuurdObject kan een instantie van Object zijn of een instantie van om het even welke klasse door substitutie van Object. Indien van toepassing echter kan met een subklasse daarvan worden gewerkt, ttz een instantie van Aansluiting of Toestel (of subklasse Meter van Toestel). Aansluiting is geleend bij IMKL, Toestel en Meter zijn gedefinieerd door SAREF.

Merk op dat Toestel, maar ook Aansturingssysteem en Sensor Systemen zijn. Deze laatste zijn niet-disjoint met Toestel, een Sensor bvb dus bijkomend als Toestel worden getypeerd en kenmerken van beide klassen combineren. Toestellen maar ook Aansluitingen zijn potentieel ook Platformen, ttz dat ze andere Systemen kunnen hosten, bvb een Meter op een Aansluiting, of een controller of Sensor op een Toestel.

We voorzien ook een verwijzing naar de klasse MachineLearningModel uit ML-DCAT, zodat een Sensor bijkomend als instantie van deze klasse kan worden getypeerd. Zo kan bvb worden aangegeven dat de Observatie een voorspelling is gemaakt mbv AI.

Status van dit document

Dit applicatieprofiel heeft status Ontwerp Standaard en werd uitgegeven op 2025-05-14.

Informatie over het gevolgde proces en de beslissingen om tot deze specificatie te komen zijn beschikbaar in het standaardenregister.

Licentie

Deze specificatie van Digitaal Vlaanderen is gepubliceerd onder de "Modellicentie Gratis Hergebruik - v1.0".

Conformiteit

De conformiteit voor applicatieprofielen is hier te vinden.

Overzicht

Entiteiten

Aansluiting

Beschrijving
Object dat de aansluiting van een kabel of leiding aan een gebouw of een ander fysiek object beschrijft
Subklasse van
Object , Platform , Toebehoren
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: adres , afleverpunt , geometrie , identificator , inNetwerk , toebehorentype .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
adres Adresvoorstelling 0..1 Adres van de aansluiting.
afleverpunt Afleverpunttype 0..1 Aard van de aansluiting waar een voorziening (electriciteit, water, ...) of dienst geleverd wordt. Gaat het om een gebouw of gebouweenheid? Gebouweenheid is 1:1 gelinkt aan een meter of verbruiksplaats van de dienst die geleverd wordt en dus aan een individuele observatie. Een gebouw kan gelinkt zijn aan meerdere gebouweenheden, bv bij een appartementsgebouw.
geometrie Punt 1 Geometrie van de Knoop.
identificator Identificator 0..1 Identificator van het element.
inNetwerk Nutsvoorzieningnetwerk 1 Nutsvoorzieningnetwerk waartoe het element behoort.
toebehorentype Toebehorentype 1 Aard van het Toebehoren. Aansluiting is een specialisatie van Toebehoren waarbij het type Toebehoren "aansluitingspunt" is.

Aansturing

Beschrijving
Activiteit waarbij de waarde van een kenmerk van een Object wordt aangepast mbv een Aansturingssysteem.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: aangestuurdKenmerk , aangestuurdObject , gebruikteProcedure , identificator , parameter , resultaat , resultaattijd , type , uitgevoerdDoor , uitgevoerdMetAansturingssysteem .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
aangestuurdKenmerk AanstuurbaarKenmerk 1 Kenmerk van het aangestuurdObject dat men aanstuurt.
aangestuurdObject Object 1 Object dat wordt aangestuurd.
gebruikteProcedure Aansturingsprocedure 0..* De procedure die bij de Aansturing wordt gevolgd.
identificator Identificator 0..* Identificator van de Aansturing.
parameter BenoemdeWaarde 0..* Fenomeen dat activiteit van de Aansturing beInvloedt. Verschillend van het aangestuurdKenmerk.
resultaat Any 1 De waarde van het aangestuurdKenmerk als resultaat van de Aansturing.
resultaattijd TemporeleEntiteit 1 Tijdstip waarop het resultaat van de Aansturing werd bekomen.
type Aansturingstype 0..* Het soort Aansturing.
uitgevoerdDoor Agent 0..* Agent die de Aansturing heeft uitgevoerd.
uitgevoerdMetAansturingssysteem Aansturingssysteem 1 Aansturingssysteem waarmee de Aansturing is uitgevoerd.

Aansturingsprocedure

Beschrijving
Stappen die zijn uitgevoerd om de waarde van het aangestuurdKenmerk te bekomen.
Subklasse van
Procedure
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: geĆÆmplementeerdMet , input , output , parameter , specificatie , type .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
geĆÆmplementeerdMet Aansturingssysteem 0..* Aansturingssysteem waarmee de Aansturingsprocedure is of moet worden uitgevoerd.
input Input 0..* Verwijzing naar de Input die de procedure vereist.
output Output 0..* Verwijzing naar de Output die de procedure genereert.
parameter BenoemdeWaarde 0..* Fenomeen dat uitvoering van de Aansturingsprocedure beInvloedt. Verschillend van het aangestuurdKenmerk.
specificatie URI 0..* Verwijzing naar een document dat de Aansturingsprocedure beschrijft.
type Aansturingsproceduretype 0..* Aard van de Aansturingsprocedure.

Aansturingssysteem

Beschrijving
Het toestel waarmee iets aangestuurd wordt.
Subklasse van
Systeem
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: implementeert , locatie , uitgevoerdeAansturing .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
implementeert Aansturingsprocedure 1 Aansturingsprocedure die door het Aansturingssysteem wordt toegepast.
locatie Geometrie 0..1 De geometrie van het Aansturingssysteem.
uitgevoerdeAansturing Aansturing 0..* Aansturing die met het Aansturingssysteem is uitrgevoerd.

AanstuurbaarKenmerk

Beschrijving
Kenmerk van een Object dat potentieel aangestuurd kan worden.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Agent

Beschrijving
Iemand die of iets dat kan handelen of een effect kan teweeg brengen.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Concept

Beschrijving
Idee of begrip.
Gebruik
Bedoeld om kennis te organiseren,bvb in een codelijst of taxonomie (een zgn ConceptScheme). Zie SKOS voor meer informatie.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Deployment

Beschrijving
Ingebruikname van een Systeem.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: deployedSysteem , deploymentTijdstip , host .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
deployedSysteem Systeem 0..* De relatie tussen een Deployment en een gedeployed Systeem.
deploymentTijdstip TemporeleEntiteit 0..* Het moment waarop een bepaalde Deployment plaatsvindt.
host Platform 0..* Relatie tussen een Deployment en het platform waarop het Systeem is gedeployet.

Eenheid

Beschrijving
Maat waarin een hoeveelheid van een bepaalde grootheid wordt uitgedrukt.
Gebruik
Te gebruiken ipv Concept als een voorgedefinieerde eenheid van QUDT beschikbaar is, bvb meter. Zie QUDT-units voor meer info.
Subklasse van
Concept
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Functie

Beschrijving
De functionaliteit die nodig is zodat het Toestel de Taken waarvoor het ontworpen is kan uitvoeren.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Input

Beschrijving
Informatie die door een Procedure wordt gebruikt.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: referentie , type .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
referentie URI 0..1 Verwijzing naar originele Input.
type InputType 0..1 Aard van de input.

MachineLearning Model

Beschrijving
Een set van parameters opgeslagen in een bestand, dat getraind is om patronen te herkennen en een klasse of waarde te voorspellen.
Gebruik
Voor gebruik zie MLDCAT-AP.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Meter

Beschrijving
Instrument bedoeld om iets te meten.
Subklasse van
Toestel
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: identificator , verbruiksadres .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
identificator Identificator 1..* Identificator van de meter. Type van de string slaat op het identificatiesysteem (incl de versie ervan), de string zelf op de eigenlijke identificator, bv. uniek serienummer van de digitale meter.
verbruiksadres Adresvoorstelling 1 Adres van de locatie waarvan de meter het verbruik meet

Nutsvoorzieningnetwerk

Beschrijving
Verzameling van netwerkelementen van ƩƩn type nutsvoorziening.
Gebruik
Bvb een electriciteitsnet, een rioleringsnet, een gasnet. De netwerkelementen waarvan sprake zijn bvb de elementen van het netwerk van een aanbiedervan internet: optische kabels aankomend in kasten op straat via multiplexers verbonden met koperkabels naar de woningen in die straat.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: bevoegdePartij , geografischeNaam , netwerk , nutsvoorzieningnetwerktype .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
bevoegdePartij Agent 1..* Partijen die bevoegd zijn om het Nutsvoorzieningnetwerk te beheren, exploiteren of er eigenaar van is.
geografischeNaam LangString 0..* Naam waaronder het netwerk bekend staat.
netwerk Nutsvoorzieningnetwerk 0..* Nutsvoorzieningnetwerk dat met het Nutsvoorzieningnetwerk is geassocieerd. Bvb een deelnetwerk.
nutsvoorzieningnetwerktype Nutsvoorzieningnetwerktype 1 Het type nutsvoorzieningnetwerk of het thema van het nutsvoorzieningnetwerk. Gebruikt de codelijst "Nutsvoorzieningnetwerktype" om de mogelijke nutsvoorzieningnetwerken te beschrijven. Dit bevat ook de waarde 'crossTheme' die moet worden gebruikt voor nutsvoorzieningnetwerken die kabels of leidingen uit verschillende thema's kunnen bevatten, die doorgaans worden gebruikt door aanbieders van nutsvoorzieningnetwerken die leidingen leveren.

Object

Beschrijving
Klasse die instanties van om het even welk type vertegenwoordigt.
Gebruik
Verschillende mogelijkheden: 1) subklasse gebruiken of 2) substitueren door een instantie van een andere klasse of 3) instantiƫren als Object en verwijzen naar een instantie van een andere klasse verwijzen dmv Object.identificator.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: identificator , type .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
identificator Identificator 1..* Identificator van het Object. Type van de string slaat op het identificatiesysteem (incl de versie ervan), de string zelf op de eigenlijke identificator, bijvoorbeeld uniek serienummer.
type Domeinobjecttype 0..1 Aard van het Object.

Observatie

Beschrijving
Activiteit waarbij de waarde van een bepaald kenmerk van een Object wordt vastgesteld.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: fenomeentijd , gebruikteProcedure , geobserveerdKenmerk , geobserveerdObject , identificator , isLidVan , parameter , resultaat , type , uitgevoerdDoor , uitgevoerdMetSensor .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
fenomeentijd TemporeleEntiteit 1 Het moment waarop het resultaat van de Observatie van toepassing was.
gebruikteProcedure Observatieprocedure 0..* De procedure die bij de Observatie wordt gevolgd.
geobserveerdKenmerk ObserveerbaarKenmerk 1 Kenmerk van het geobserveerdObject dat men observeert.
geobserveerdObject Object 1 Object wordt geobserveerd.
identificator Identificator 0..* Identificator van de Observatie.
isLidVan Observatieverzameling 0..* De verzameling waarvan deze Oberservatie deel van uit maakt.
parameter BenoemdeWaarde 0..* Fenomeen dat activiteit van de Observatie beInvloedt. Verschillend van het geobserveerdKenmerk.
resultaat Any 1 De waarde van het geobserveerdeKenmerk als resultaat van de Observatie.
type Observatietype 0..* Het soort Observatie.
uitgevoerdDoor Agent 0..* Agent die de Observatie heeft uitgevoerd.
uitgevoerdMetSensor Sensor 1 Sensor waarmee de Observatie is uitgevoerd.

Observatieprocedure

Beschrijving
Stappen die zijn uitgevoerd om de waarde van het geobserveerdKenmerk te bekomen.
Subklasse van
Procedure
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: geĆÆmplementeerdMet , input , output , parameter , specificatie , type .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
geĆÆmplementeerdMet Sensor 0..* Sensor waarmee de Observatieprocedure is of moet worden uitgevoerd.
input Input 0..* Verwijzing naar de Input die de procedure vereist.
output Output 0..* Verwijzing naar de Output die de Procedure genereert.
parameter BenoemdeWaarde 0..* Fenomeen dat uitvoering van de Observatieprocedure beInvloedt. Verschillend van het geobserveerdKenmerk.
specificatie URI 0..* Verwijzing naar een document dat de Observatieprocedure beschrijft.
type Observatieproceduretype 0..* Aard van de Observatieprocedure.

Observatieverzameling

Beschrijving
Collectie van Observaties met dezelfde kenmerken.
Gebruik
Bv Observaties die op hetzelfde tijdstip plaatsvonden of hetzelfde Object observeren of door dezelfde sensor zijn gemaakt.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: fenomeentijd , gebruikteProcedure , geobserveerdKenmerk , geobserveerdObject , heeftLid , observatiecollectietype , observatietype , parameter , resultaat , uitgevoerdMetsensor .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
fenomeentijd TemporeleEntiteit 0..* De fenomeentijd vd Observaties.
gebruikteProcedure Observatieprocedure 0..* De Procedure die de Observaties gebruikten.
geobserveerdKenmerk ObserveerbaarKenmerk 0..* Het Kenmerk dat de Observaties observeerden.
geobserveerdObject Object 0..* Het Object dat werd geobserveerd.
heeftLid Observatie 0..* Observatie die deel uitmaakt van de collectie.
observatiecollectietype ObservatieCollectietype 0..* Het type van de collectie van Observaties.
observatietype Observatietype 0..* Het type van observatie.
parameter BenoemdeWaarde 0..* Parameter van de Observaties in de collectie.
resultaat Any 0..* Het resultaat van een Observatieverzameling.
uitgevoerdMetsensor Sensor 0..* De sensor waarmee de Observaties in de collectie zijn uitgevoerd.

ObserveerbaarKenmerk

Beschrijving
Kenmerk van een Object dat potentieel geobserveerd kan worden.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Organisatie

Beschrijving
Een aantal mensen georganiseerd in een gemeenschap of andere sociale, commerciƫle of politieke structuur. De groep heeft een gemeenschappelijk doel of bestaansreden die de individuele leden ervan overstijgt en kan handelen als agent. Een organisatie heeft dikwijls een hiƫrarchische structuur.
Subklasse van
Agent
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: contactinfo , voorkeursnaam .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
contactinfo Contactinfo 0..* Informatie zoals email, telefoon... die toelaat de Organisatie te contacteren.
voorkeursnaam LangString 1 Naam waarmee de organisatie bij voorkeur wordt aangeduid.

Output

Beschrijving
Informatie die door een Procedure wordt gegenereerd.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: referentie , type .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
referentie URI 0..1 Verwijzing naar originele Output.
type OutputType 0..1 Aard van de Output.

Persoon

Beschrijving
Natuurlijk persoon.
Gebruik
In de rechtspraak betreft het een persoon (in de wettelijke betekenis, ttz met eigen rechtspersoonlijkheid) van de menselijke soort, ttz een fysiek persoon. Tegenhanger is de rechtspersoon, een juridische constructie die een private of publieke organisatie dezelfde rechtspersoonlijkheid geeft als een natuurlijk persoon (kan bv ook schulden hebben, contracten afsluiten, aangeklaagd worden etc).
Subklasse van
Agent
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: achternaam , contactpunt , voornaam .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
achternaam String 1 Gedeelte van de volledige naam vd persoon ontvangen van de vorige generatie. Ook wel familienaam genoemd omdat de achternaam een familiale verwantschap aanduidt.
contactpunt Contactinfo 0..1 Informatie zoals email, telefoon... die toelaat de Persoon te contacteren.
voornaam String 1..* Naam die een kind bij geboorte wordt gegeven. Onderscheidt het kind van de andere kinderen in de familie.

Platform

Beschrijving
Entiteit die fungeert als basis voor andere Entiteiten.
Gebruik
In deze context zijn deze andere entiteiten typisch Sensoren,Bemonsteraars of Actuators. Voorbeelden van Platformen zijn palen,boeien,voertuigen,schepen,vliegtuigen,gsm's en zelfs mensen en dieren.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: deployment , hostVan , locatie , type .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
deployment Deployment 0..* Een platform heeft een bepaalde Deployment.
hostVan Systeem 0..* Systeem dat door het Platform wordt gehost.
locatie Geometrie 0..1 De geometrie van het Platform.
type Platformtype 1 Aard vh Platform.

Procedure

Beschrijving
Vastgelegde of officiƫle manier om iets te doen.
Gebruik
In deze context het uitvoeren van Observaties, Bemonstering of de Bediening van Actuators. Neemt in praktijk de vorm aan van een workflow, protocol, plan, algoritme, berekeningswijze etc.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Sensor

Beschrijving
Toestel of Agent (incl Personen of software) waarmee Observaties gemaakt worden.
Gebruik
Sensoren genereren een resultaat op basis van een Stimulus, ttz een verandering in de omgeving, of op basis van resultaten van andere Observaties. Ze worden typisch gehost door een Platform. Voorbeelden zijn snelheidsmeters, gyroscopen, barometers, magnetometers gemonteerd op een smart phone. Ook bv het menselijk oog kan beschouwd worden als een Sensor.
Subklasse van
Systeem
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: implementeert , locatie , uitgevoerdeObservatie .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
implementeert Observatieprocedure 1 Observatieprocedure die door de Sensor wordt toegepast.
locatie Geometrie 0..1 De geometrie van de Sensor.
uitgevoerdeObservatie Observatie 0..* Observatie die met de Sensor is uitrgevoerd.

Systeem

Beschrijving
Samenhangend geheel van componenten die samen ƩƩn of meer functies vervullen.
Gebruik
Deze componenten kunnen Systemen op zich zijn. In deze context zijn het Systemen die een Observatieprocedure realiseren (typisch een Sensor) of waarmee een Bemonsteringsprocedure wordt uitgevoerd (bv een Boorinstallatie).
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: gehostDoor , heeftDeployment , type .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
gehostDoor Platform 0..* Platform waarop het Systeem gehost wordt.
heeftDeployment Deployment 0..* De relatie tussen een Systeem en een Deployment om aan te geven dat een Systeem gedeployed is in deze Deployment.
type Systeemtype 0..* Aard vh Systeem.

Taak

Beschrijving
Doel waarvoor het Toestel is ontworpen (vanuit gebruikersoogpunt).
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Toebehoren

Beschrijving
Fysiek puntvormig onderdeel van het Nutsvoorzieningnetwerk.
Gebruik
Kan als Nutsvoorzieningknoop op zichzelf staan maar is dikwijls gemonteerd op een drager (de Nutsvoorzieningknoopcontainter). Bvb inspectieluik,hydrant,splitter,meter,pomp etc.
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Toestel

Beschrijving
Tastbaar Object ontworpen om een specifieke Taak uit te voeren.
Subklasse van
Object , Platform , Systeem
Eigenschappen
Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: fabrikant , functie , model , taak , type .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
fabrikant LangString 0..1 Naam van de fabrikant.
functie Functie 1..* Functie die het Toestel kan uitvoeren met het oog op het uitvoeren van een taak.
model LangString 0..1 Naam vh model vh Toestel.
taak Taak 1..* Taak die met het Toestel kan worden uitgevoerd waarvoor het Toestel ontworpen is.
type Systeemtype 0..* Aard vh Systeem.

Datatypes

Adresvoorstelling

Beschrijving
Meer leesbare voorstelling met enkel de basisgegevens van het adres,bedoeld voor het gebruik van een adres als attribuut van een ander object.
Gebruik
Bv als attribuut ve persoon of gebouw... De adresvoorstelling heeft niet enkel betrekking op Belgische adressen, ze kan gebruikt worden om buitenlandse adressen weer te geven (waar mogelijk andere adresaanduidingen dan huisnummer of busnummer worden gebruikt of waar adrescomponenten zoals adresgebieden voorkomen).
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: administratieve eenheid niveau 1 , administratieve eenheid niveau 2 , adresgebied , busnummer , gemeentenaam , huisnummer , land , locatieaanduiding , locatienaam , postbus , postcode , postnaam , straatnaam , verwijst Naar , volledig Adres .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
administratieve eenheid niveau 1 LangString 0..1 Hoogste Administratieve eenheid vh adres, doorgaans een land.
administratieve eenheid niveau 2 LangString 0..1 De regio vh adres, doorgaans een provincie of deelstaat of gelijkaardig gebied dat typisch meerdere plaatsen omvat.
adresgebied LangString 0..1 Naam ve geografisch gebied of plaats die een aantal adresseerbare objecten groepeert om deze te adresseren zonder dat het gebied of de plaats een administratieve eenheid is Bvb de naam vh gehucht waarin het adres ligt.
busnummer String 0..1 Officieel toegekende alfanumerieke code die wordt toegevoegd aan het huisnummer om meerdere gebouweenheden, standplaatsen, ligplaatsen of percelen te onderscheiden die eenzelfde huisnummer hebben. Specialisatie van Adresvoorstelling.locatieaanduiding tbv Belgische adressen.
gemeentenaam LangString 0..1 Gemeentenaam vh adres.
huisnummer String 0..1 Alfanumerieke code officieel toegekend aan gebouweenheden, ligplaatsen, standplaatsen of percelen. Specialisatie van Adresvoorstelling:locatieaanduiding tbv Belgische adressen.
land LangString 0..1 Land waarin het adres gelegen is.
locatieaanduiding String 0..* Alfanumerieke code die de adreslocator uniek identificeert binnen de straat, administratieve eenheid etc.
locatienaam LangString 0..* Naam of omschrijving vh het geografisch object dat de adreslocator aanduidt.
postbus String 0..1 Postbusnummer in een postkantoor.
postcode String 0..1 Code waarmee het geografisch gebied dat adressen voor postale doeleinden groepeert wordt aangeduid.
postnaam LangString 0..1 Naam waarmee het geografisch gebied dat adressen voor postale doeleinden groepeert wordt aangeduid.
straatnaam LangString 0..1 Straatnaam vh adres.
verwijst Naar Belgisch Adres 0..1 Adres waarvan de adresvoorstelling is afgeleid. Dit kan enkel voor Belgische adressen aangezien onder adres een Belgisch adres wordt verstaan.
volledig Adres LangString 0..1 Het complete adres in ƩƩn string, al dan niet geformatteerd. Vermijdt fouten tgv het opsplitsen ve adres in zijn onderdelen. Geeft de voorgeschreven volgorde vd verschillende onderdelen weer.

BenoemdeWaarde

Beschrijving
Generieke, zwak getypeerde waarde.
Gebruik
In essentie een waarde en de naam vh type van de waarde. In deze context gaat het over zaken zoals operator, omgevingstemperatuur etc.
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: naam , waarde .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
naam Literal 1 Naam vh type van de waarde.
waarde Any 1 Kwalitatieve of kwantitatieve invulling van de waarde. Het datatype Any moet gesubstitueerd worden door iets concreter zoals Agent of Maat.

Contactinfo

Beschrijving
Informatie zoals email,telefoon,adres die toelaat om iemand of iets te contacteren.
Gebruik
Bvb een persoon of organisatie of dienstverlening... Mogelijke vormen van contact: bellen,mailen etc.
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: aanschrijfvorm , adres , contactnaam , email , telefoon .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
aanschrijfvorm LangString 0..1 Titel waarmee iemand wordt aangeschreven of aangesproken of waarmee naar iemand wordt verwezen. Bvb De heer/Mevrouw, Excellentie, Dokter...
adres Adresvoorstelling 0..1 Adres dat men kan aanschrijven of bezoeken.
contactnaam String 0..1 Naam van bvb de persoon die men kan contacteren.
email String 0..1 Email-adres waarnaar men kan mailen.
telefoon String 0..1 Telefoonnummer waarop men kan bellen.

Geometrie

Beschrijving
Vorm- en positiekenmerken van een object.
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: gml , wkt .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
gml Literal 0..1 Geometrie uitgedrukt in gml-formaat. Gebruik gmlliteral als datatype.
wkt Literal 0..1 Geometrie uitgedrukt in wkt-formaat. Gebruik wktliteral als datatype.

Identificator

Beschrijving
Informatie gebruikt om een object uniek te identificeren.
Gebruik
Uitgangspunt hier is dat deze string door een organisatie wordt toegekend en dat dit gebeurt volgens een welbepaald systeem.
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: identificator , toegekend door , toegekend op .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
identificator Literal 0..1 String gebruikt om het object uniek te identificeren. Type vd string slaat op het identificatiesysteem (incl de versie ervan), de string zelf op de eigenlijke identificator.
toegekend door Agent 0..1 Link naar de agent die de identificator heeft uitgegeven.
toegekend op DateTime 0..1 Tijdstip waarop de identificator werd uitgegeven.

KwantitatieveWaarde

Beschrijving
Aanduiding van de kwantiteit van een bepaald kenmerk van een object.
Gebruik
Bv de hoogte van een object,het gewicht,de temperatuur etc. Het gaat om een kenmerk dat numeriek uitgedrukt kan worden en in een bepaalde eenheid. Kwalitatieve aanduidingen zoals hoog,laag ed vallen hier dus niet onder.
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: eenheid , waarde .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
eenheid Concept 0..1 De eenheid waarin de waarde is uitgedrukt.
waarde Literal 1 Getal waarmee de kwantiteit van het kenmerk kan worden uitgedrukt.

Moment

Beschrijving
Moment met omvang en duur nul.
Subklasse van
TemporeleEntiteit
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: inXSDDateTime .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
inXSDDateTime DateTime 0..1 Positie in de tijd uitgedrukt dmv xsd:dateTime.

Periode

Beschrijving
Temporele Entiteit waarvan de omvang en duurtijd verschilt van nul, ttz waarvoor de begin- en eindtijd verschillend zijn.
Subklasse van
TemporeleEntiteit
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: tot , van .
Eigenschap Verwacht Type Kardinaliteit Beschrijving Gebruik Codelijst
tot Moment 0..1 Einde ve Temporele Entiteit.
van Moment 0..1 Start ve Temporele Entiteit.

Punt

Beschrijving
Een 0-dimensionele geometrische primitieve.
Gebruik
Dimensie is te verstaan in wiskundige zin: het minimum aantal coƶrdinaten nodig om een willekeurig punt voor te stellen dat deel uitmaakt van de primitieve. In het coƶrdinaatsysteem dat door een Punt zelf gevormd wordt is geen enkele coƶrdinaat nodig, er is immers maar 1 punt. Een Punt heeft daarom geen breedte, lengte of diepte. OPGELET: dat betekent niet dat een Punt geen coƶrdinaten kan hebben in een ander coƶrdinaatysteem, bv xyz-coƶrdinaten in en 3-assig orthogonaal coƶrdinaatsysteem.
Subklasse van
Geometrie
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

TemporeleEntiteit

Beschrijving
Abstracte klasse voor temporele objecten.
Gebruik
Die temporele objecten zijn temporele geometrische primitieven zoals Moment of Periode.OPMERKING: Dit datatype is Abstract,gebruik een van de subklassen.
Eigenschappen
Voor dit datatype zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

JSON-LD context

(niet normatief)

Een herbruikbare JSON-LD context definitie voor dit applicatieprofiel is terug te vinden op: /doc/applicatieprofiel/energiemanagementsysteem/ontwerpstandaard/2025-07-22/context/energiemanagementsysteem.jsonld

SHACL template

(niet normatief)

Een herbruikbare SHACL template definitie voor dit applicatieprofiel is terug te vinden op: /doc/applicatieprofiel/energiemanagementsysteem/ontwerpstandaard/2025-07-22/shacl/energiemanagementsysteem-SHACL.ttl

Gebruikte (externe) terminologie

Deze sectie geeft een overzicht hoe terminologie uit vocabularia is gebruikt in dit applicatieprofiel.

Dit applicatieprofiel steunt op termen uit deze eigen beheerde vocabularia:

Voor termen uit vocabularia buiten de namespace data.vlaanderen.be neemt de vorm aan van een mapping: voor de opgesomde termen in deze sectie is er gekozen om een term identifier (de URI) te gebruiken uit vocabularia die niet onder het beheer van Data.vlaanderen.be vallen.

Deze vorm van hergebruik is het zich akkoord verklaren met de achterliggende definitie, labels en beperkingen geassocieerd met de URI in de context van dit applicatieprofiel. Dat betekent dat men de bovenstaande definities, labels en gebruiksnotas niet in tegenspraak zouden moeten zijn met deze van de URI.

Deze mapping is echter een keuze geldig voor dit applicatieprofiel. Maar het vormt een sterke suggestie om deze mapping ook toe te passen in andere, aansluitende domeinen. Een wijziging aan de mapping is geen semantische wijziging van het appplicatieprofiel, echter het heeft mogelijks een grote implementatieimpact. Met onderstaande mapping is de impact is duidelijk en eenduidig te beschrijven.

Merk op, dat de nood om een mapping wijziging door te voeren ook dikwijls ook semantische aanpassingen met zich mee brengt. Daarom is het aangewezen om wijzingen in het normale veranderingsbeheer van de standaard op te nemen.

term URI
Aansluiting https://vocab.belgif.be/ns/utility-services#Connection
Aansluiting.adres https://vocab.belgif.be/ns/utility-services#address
Aansluiting.geometrie https://vocab.belgif.be/ns/network#Node.geometry
Aansluiting.identificator https://vocab.belgif.be/ns/utility-services#identifier
Aansluiting.inNetwerk https://vocab.belgif.be/ns/utility-services#inNetwork
Aansluiting.toebehorentype https://vocab.belgif.be/ns/utility-services#Connection.appurtenanceType
Aansturing http://www.w3.org/ns/sosa/Actuation
Aansturing.aangestuurdKenmerk http://www.w3.org/ns/sosa/actsOnProperty
Aansturing.aangestuurdObject http://www.w3.org/ns/sosa/hasFeatureOfInterest
Aansturing.gebruikteProcedure http://www.w3.org/ns/sosa/usedProcedure
Aansturing.identificator http://www.w3.org/ns/adms#identifier
Aansturing.parameter https://dbpedia.org/ontology/influencedBy
Aansturing.resultaat http://www.w3.org/ns/sosa/hasResult
Aansturing.resultaattijd http://www.w3.org/ns/sosa/resultTime
Aansturing.type http://purl.org/dc/terms/type
Aansturing.uitgevoerdDoor http://purl.org/dc/terms/contributor
Aansturing.uitgevoerdMetAansturingssysteem http://www.w3.org/ns/sosa/madeByActuator
Aansturingsprocedure http://www.w3.org/ns/sosa/Procedure
Aansturingsprocedure.geĆÆmplementeerdMet http://www.w3.org/ns/sosa/implementedBy
Aansturingsprocedure.input http://www.w3.org/ns/sosa/hasInput
Aansturingsprocedure.output http://www.w3.org/ns/sosa/hasOutput
Aansturingsprocedure.parameter https://dbpedia.org/ontology/influencedBy
Aansturingsprocedure.specificatie http://purl.org/dc/terms/references
Aansturingsprocedure.type http://purl.org/dc/terms/type
Aansturingssysteem http://www.w3.org/ns/sosa/Actuator
Aansturingssysteem.implementeert http://www.w3.org/ns/sosa/implements
Aansturingssysteem.locatie http://www.opengis.net/ont/geosparql#hasGeometry
Aansturingssysteem.uitgevoerdeAansturing http://www.w3.org/ns/sosa/madeActuation
AanstuurbaarKenmerk http://www.w3.org/ns/sosa/Property
Agent http://purl.org/dc/terms/Agent
Concept http://www.w3.org/2004/02/skos/core#Concept
Deployment http://www.w3.org/ns/sosa/Deployment
Deployment.deployedSysteem http://www.w3.org/ns/sosa/deployedSystem
Deployment.deploymentTijdstip http://www.w3.org/2006/time#hasTime
Deployment.host http://www.w3.org/ns/sosa/deployedOnPlatform
Eenheid https://qudt.org/schema/qudt/Unit
Functie https://saref.etsi.org/core/Function
Input http://www.w3.org/ns/ssn/Input
Input.type http://purl.org/dc/terms/type
MachineLearning Model http://data.europa.eu/it6/MachineLearningModel
Meter https://saref.etsi.org/core/Meter
Meter.identificator http://www.w3.org/2004/02/skos/core#notation
Nutsvoorzieningnetwerk https://vocab.belgif.be/ns/utility-services#UtilityNetwork
Nutsvoorzieningnetwerk.bevoegdePartij https://vocab.belgif.be/ns/utility-services#authorityRole
Nutsvoorzieningnetwerk.geografischeNaam https://vocab.belgif.be/ns/utility-services#geographicalName
Nutsvoorzieningnetwerk.netwerk https://vocab.belgif.be/ns/utility-services#network
Nutsvoorzieningnetwerk.nutsvoorzieningnetwerktype http://purl.org/dc/elements/1.1/type
Object http://www.w3.org/ns/sosa/FeatureOfInterest
Object.identificator http://www.w3.org/2004/02/skos/core#notation
Object.type http://purl.org/dc/terms/type
Observatie http://www.w3.org/ns/sosa/Observation
Observatie.fenomeentijd http://www.w3.org/ns/sosa/phenomenonTime
Observatie.gebruikteProcedure http://www.w3.org/ns/sosa/usedProcedure
Observatie.geobserveerdKenmerk http://www.w3.org/ns/sosa/observedProperty
Observatie.geobserveerdObject http://www.w3.org/ns/sosa/hasFeatureOfInterest
Observatie.identificator http://www.w3.org/ns/adms#identifier
Observatie.isLidVan http://www.w3.org/ns/sosa/memberOf
Observatie.parameter https://dbpedia.org/ontology/influencedBy
Observatie.resultaat http://www.w3.org/ns/sosa/hasResult
Observatie.type http://purl.org/dc/terms/type
Observatie.uitgevoerdDoor https://dbpedia.org/ontology/influencedBy
Observatie.uitgevoerdMetSensor http://www.w3.org/ns/sosa/madeBySensor
Observatieprocedure http://www.w3.org/ns/sosa/oms/ObservingProcedure
Observatieprocedure.geĆÆmplementeerdMet http://www.w3.org/ns/sosa/implementedBy
Observatieprocedure.input http://www.w3.org/ns/sosa/hasInput
Observatieprocedure.output http://www.w3.org/ns/sosa/hasOutput
Observatieprocedure.type http://purl.org/dc/terms/type
Observatieverzameling http://www.w3.org/ns/sosa/ObservationCollection
Observatieverzameling.fenomeentijd http://www.w3.org/ns/sosa/phenomenonTime
Observatieverzameling.gebruikteProcedure http://www.w3.org/ns/sosa/usedProcedure
Observatieverzameling.geobserveerdKenmerk http://www.w3.org/ns/sosa/observedProperty
Observatieverzameling.geobserveerdObject http://www.w3.org/ns/sosa/hasFeatureOfInterest
Observatieverzameling.heeftLid http://www.w3.org/ns/sosa/hasMember
Observatieverzameling.observatiecollectietype http://purl.org/dc/terms/type
Observatieverzameling.observatietype http://purl.org/dc/terms/type
Observatieverzameling.parameter https://dbpedia.org/ontology/influencedBy
Observatieverzameling.resultaat http://www.w3.org/ns/sosa/hasResult
Observatieverzameling.uitgevoerdMetsensor http://www.w3.org/ns/sosa/madeBySensor
ObserveerbaarKenmerk http://www.w3.org/ns/sosa/Property
Organisatie http://www.w3.org/ns/org#Organization
Organisatie.contactinfo http://schema.org/contactPoint
Organisatie.voorkeursnaam http://www.w3.org/2004/02/skos/core#prefLabel
Output http://www.w3.org/ns/ssn/Output
Output.type http://purl.org/dc/terms/type
Persoon http://www.w3.org/ns/person#Person
Persoon.achternaam http://xmlns.com/foaf/0.1/familyName
Persoon.contactpunt http://schema.org/contactPoint
Persoon.voornaam http://xmlns.com/foaf/0.1/givenName
Platform https://www.w3.org/ns/sosa/Platform
Platform.deployment http://www.w3.org/ns/sosa/inDeployment
Platform.hostVan https://www.w3.org/ns/sosa/hosts
Platform.locatie http://www.opengis.net/ont/geosparql#hasGeometry
Platform.type http://purl.org/dc/terms/type
Procedure http://www.w3.org/ns/sosa/Procedure
Sensor https://www.w3.org/ns/sosa/Sensor
Sensor.implementeert http://www.w3.org/ns/sosa/implements
Sensor.locatie http://www.opengis.net/ont/geosparql#hasGeometry
Sensor.uitgevoerdeObservatie http://www.w3.org/ns/sosa/madeObservation
Systeem http://www.w3.org/ns/ssn/System
Systeem.gehostDoor http://www.w3.org/ns/sosa/isHostedBy
Systeem.heeftDeployment http://www.w3.org/ns/sosa/hasDeployment
Systeem.type http://purl.org/dc/terms/type
Taak https://saref.etsi.org/core/Task
Toebehoren https://vocab.belgif.be/ns/utility-services#Appurtenance
Toestel https://saref.etsi.org/core/Device
Toestel.fabrikant https://saref.etsi.org/core/hasManufacturer
Toestel.functie https://saref.etsi.org/core/hasFunction
Toestel.model https://saref.etsi.org/core/hasModel
Toestel.taak https://saref.etsi.org/core/accomplishes
Toestel.type http://purl.org/dc/terms/type
Adresvoorstelling http://www.w3.org/ns/locn#Address
Adresvoorstelling.administratieve eenheid niveau 1 http://www.w3.org/ns/locn#adminUnitL1
Adresvoorstelling.administratieve eenheid niveau 2 http://www.w3.org/ns/locn#adminUnitL2
Adresvoorstelling.adresgebied http://www.w3.org/ns/locn#addressArea
Adresvoorstelling.locatieaanduiding http://www.w3.org/ns/locn#locatorDesignator
Adresvoorstelling.locatienaam http://www.w3.org/ns/locn#locatorName
Adresvoorstelling.postbus http://www.w3.org/ns/locn#poBox
Adresvoorstelling.postcode http://www.w3.org/ns/locn#postCode
Adresvoorstelling.postnaam http://www.w3.org/ns/locn#postName
Adresvoorstelling.straatnaam http://www.w3.org/ns/locn#thoroughfare
Adresvoorstelling.volledig Adres http://www.w3.org/ns/locn#fullAddress
BenoemdeWaarde https://schema.org/StructuredValue
BenoemdeWaarde.naam http://www.w3.org/ns/adms#identifier
BenoemdeWaarde.waarde https://schema.org/value
Contactinfo http://schema.org/ContactPoint
Contactinfo.aanschrijfvorm http://www.w3.org/2006/vcard/ns#honorific-prefix
Contactinfo.adres http://www.w3.org/ns/locn#address
Contactinfo.contactnaam http://xmlns.com/foaf/0.1/name
Contactinfo.email http://schema.org/email
Contactinfo.telefoon http://schema.org/telephone
Geometrie http://www.w3.org/ns/locn#Geometry
Geometrie.gml http://www.opengis.net/ont/geosparql#asGML
Geometrie.wkt http://www.opengis.net/ont/geosparql#asWKT
Identificator http://www.w3.org/ns/adms#Identifier
Identificator.identificator http://www.w3.org/2004/02/skos/core#notation
Identificator.toegekend door http://purl.org/dc/terms/creator
Identificator.toegekend op http://purl.org/dc/terms/issued
KwantitatieveWaarde https://schema.org/QuantitativeValue
KwantitatieveWaarde.eenheid https://schema.org/unitCode
KwantitatieveWaarde.waarde https://schema.org/value
Moment http://www.w3.org/2006/time#Instant
Moment.inXSDDateTime http://www.w3.org/2006/time#inXSDDateTime
Periode http://www.w3.org/2006/time#ProperInterval
Periode.tot http://www.w3.org/2006/time#hasEnd
Periode.van http://www.w3.org/2006/time#hasBeginning
Punt http://www.opengis.net/ont/sf#Point
TemporeleEntiteit http://www.w3.org/2006/time#TemporalEntity