Dit document beschrijft een applicatieprofiel, in dit geval OSLO-LDES.
Dit applicatieprofiel beantwoordt de vraag over hoe het corresponderende domeinmodel in de praktijk kan toegepast worden.
Daarbij worden de beperkingen (kardinaliteit, codelijsten) toegelicht en de overeenkomstige (RDF) termen opgelijst.
Samenvatting
Het applicatieprofiel ‘OSLO LDES’ is gebaseerd op de Europese Linked Data Event Stream specificatie en richt zicht op het interoperabel ontsluiten van data en de bijbehorende contextuele informatie. De LDES-specificatie laat toe een collectie van onveranderlijke objecten te beschrijven. Daarbij is het de bedoeling dat een afnemer elk item in de stroom kan repliceren om zo gesynchroniseerd te blijven met de bron als items worden toegevoegd. De beschrijving van de items in de event stream gebruikt de TREE specificatie die op zijn beurt compatibel is met onder andere specificaties als Solid, Activity Streams, DCAT-AP, LDP en Shape Trees. De LDES-specificatie laat tevens toe om via “retention policies” te beschrijven hoe ver in het verleden deze data bewaard blijven.
Verder laat het applicatieprofiel ook toe om afgeleide datasets te beschrijven. Denk hierbij aan snapshots of versie-materialisaties en bijbehorende event streams.
Status van dit document
Dit applicatieprofiel heeft status Erkende Standaard en werd uitgegeven op 2022-12-01.
Informatie over het gevolgde proces en de beslissingen om tot deze specificatie te komen zijn beschikbaar in het
standaardenregister.
Entiteiten
- Beschrijving
- Een collectie die afgeleid is van een andere collectie.
- Subklasse van
-
Collectie
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
afgeleidVan.
afgeleidVan
|
Collectie
|
1..* |
Een afleiding is een transformatie van de ene entiteit in een andere, een update van de ene entiteit naar een nieuwe, of de constructie van een nieuwe entiteit gebaseerd op een reeds bestaande entiteit. |
|
|
- Beschrijving
- Een collectie is een verzameling van objecten. Deze leden voldoen allen aan een opgelegde shape.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
lid,
shape,
view.
lid
|
CollectieLid
|
0..* |
Object dat deel uitmaakt van de collectie. |
|
|
shape
|
Shape
|
1 |
Een shape is een technische beschrijving van de structuur waaraan de objecten uit de LDES moeten voldoen. |
|
|
view
|
Rootnode
|
0..* |
Een view is de index/ invariant/ organisatie waarmee doorheen de collectie (LDES) kan worden genavigeerd. |
|
|
- Beschrijving
- Een object dat deel uitmaakt van een collectie.
- Gebruik
- Kan verder gespecialiseerd worden in functie van het soort collectie, bijvoorbeeld als de collectie een event stream is zijn de collectieleden onveranderlijke objecten.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.
- Beschrijving
- Een verzameling van operaties die ofwel toegang bieden tot één of meer datasets ofwel een dataverwerkingsdoel hebben.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
biedtInformatieAanOver,
conformAanProtocol,
endpointURL.
- Beschrijving
- Een verzameling van operaties die ofwel toegang bieden tot één of meer Linked Data Event Streams.
- Gebruik
- Het protocol is hier per default dat van de Linked Data Event Stream.
- Subklasse van
-
Dataservice
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
conformAanProtocol,
endpointURL.
- Beschrijving
- Een verzameling gegevens, gepubliceerd of samengesteld door één agent, en beschikbaar voor toegang of download in één of meerdere voorstellingswijzen.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
conform.
conform
|
Standaard
|
1 |
Een standaard, schema, applicatieprofiel, vocabularium waaraan de dataset voldoet. |
|
|
- Beschrijving
- Een op tijd gebaseerd retentiebeleid dat door middel van een waarde aangeeft van op welk moment in de tijd elementen geen deel meer mogen uitmaken van de Linked Data Event Stream.
- Gebruik
- Een DurationAgoPolicy maakt gebruik van een tree:view om aan te duiden of de timestamp mag geherdefinieerd worden door het beleid zelf.
- Subklasse van
-
RetentionPolicy
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
timestampPath,
value.
timestampPath
|
URi
|
0..1 |
Geeft weer hoe elementen van een LDES zich tot elkaar verhouden door een tijdstip. |
Een SHACL property path naar de timestamp wanneer het versie-object een element werd van de event stream. |
|
value
|
Duration
|
1 |
De waarde waarmee de gelinkte node in de relatie tussen de nodes is vergeleken. |
|
|
- Beschrijving
- Een collectie van onveranderlijke objecten (zoals versie-objecten & sensor-observaties). Deze objecten volgen een opgelegde shape.
- Subklasse van
-
Collectie,
Dataset
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
lid,
shape,
timestampPath,
versionOfPath,
view.
lid
|
OnveranderlijkObject
|
0..* |
Onveranderlijk object dat deel uitmaakt van de collectie. |
|
|
shape
|
Shape
|
1 |
Een schema waaraan alle elementen in de eventstream moeten voldoen. |
Een shape wordt opgelegd aan alle elementen van de LDES. Voorbeelden van zo'n shape zijn SHACL en ShEx. |
|
timestampPath
|
URi
|
0..1 |
Geeft weer hoe elementen van een LDES zich tot elkaar verhouden door een specifiek tijdstip. |
Een SHACL property path naar de timestamp wanneer het versie-object een element werd van de event stream. |
|
versionOfPath
|
URi
|
0..1 |
Geeft de versie van het element weer. |
Een SHACL property path naar de niet-geversioneerde identifier van een element. |
|
view
|
Rootnode
|
0..* |
Een view is de index/invariant/organisatie waarmee doorheen de collectie/ Linked Data Event Stream kan worden genavigeerd. |
|
|
- Beschrijving
- De event stream view connecteert de collectie met de rootnode zodanig dat alle leden van de collectie gevonden kunnen worden.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
retentiebeleid,
rootNode.
retentiebeleid
|
RetentionPolicy
|
0..1 |
Een retentiebeleid is een beleid volgens welke elementen (i.e. data) verwijderd zullen worden. |
|
|
rootNode
|
Rootnode
|
1 |
Een rootnode is een beginpagina, die zelf al leden kan bevatten, via wiens gelinkte paginas alle leden kunnen gevonden worden. |
|
|
amount
|
Integer
|
1 |
Aantal versies van één element die behouden mogen worden. |
|
|
timestampPath
|
URi
|
0..1 |
Geeft weer hoe elementen van een Linked Data Event Stream zich tot elkaar verhouden door een tijdstip. |
Een SHACL property path naar de timestamp wanneer het versie-object een element werd van de event stream. |
|
versionKey
|
URi
|
0..* |
Een lijst van SHACL property paths die samen een version key vormen. |
|
|
versionOfPath
|
URi
|
0..1 |
Geeft de versie van het element weer. |
Een SHACL property path naar de niet-geversioneerde identifier van een element. |
|
- Beschrijving
- Een node is een pagina die relaties naar andere nodes kan bevatten.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
,
lid,
relatie.
- Beschrijving
- Entiteit waarvan alle entiteiten zijn afgeleid.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.
- Beschrijving
- Het vaststellen van de waarde van een bepaald kenmerk van een object op een bepaald tijdstip of tussen twee tijdstippen.
- Gebruik
- OPMERKING: Deze klasse wordt meer uitgebreid beschreven in het OSLO-applicatieprofiel Observaties en Metingen.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.
- Beschrijving
- Een onveranderlijk object is een object wiens status niet meer kan veranderen nadat het werd gecreëerd.
- Gebruik
- Een onveranderlijk object is het basiselement van een eventstream.
- Subklasse van
-
CollectieLid
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.
- Beschrijving
- Een klasse die de relatie tussen twee nodes beschrijft.
- Gebruik
- Er bestaan specifieke subklassen die een specifiek type van relatie tussen de nodes beschrijven. Deze specifieke relaties zijn beschreven op de TREE specificatie.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
node,
pad,
waarde.
node
|
Node
|
0..1 |
Een node is een pagina die relaties naar andere nodes kan bevatten. |
|
|
pad
|
URi
|
1 |
Een property path, gedefinieerd door een SHACL, die weergeeft welke zaken beïnvloed worden door tree:value. |
Binnen SHACL zijn er RDF terms die een subset van SPARQL property paths beschrijven. Meer informatie kan [zie hier] teruggevonden worden. |
|
waarde
|
Literal
|
1 |
De waarde in de node waarmee de relatie gaat vergelijken om een volgende node aan te linken. |
De tree:value is de contextuele waarde van de node. Deze waarde is vrij in te vullen door bijvoorbeeld een string, een integer of een link naar een andere resource waar een duidelijke vergelijkingsregel werd gedefinieerd. |
|
- Beschrijving
- Een retentiebeleid is een beleid volgens welke elementen (i.e. data) verwijderd zullen worden.
- Gebruik
- Enkele voorbeelden van retentiebeleiden zijn DurationAgoPolicy en LatestVersionSubset.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.
- Beschrijving
- Een rootnode is een beginpagina, die zelf al leden kan bevatten, via wiens gelinkte pagina's alle leden kunnen gevonden worden.
- Gebruik
- Naar de rootnode wordt verwezen vanuit de eventstream bij voorkeur via een eventstream-view.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
eventstreamView.
eventstreamView
|
EventstreamView
|
1 |
De event stream view connecteert de collectie met de rootnode zodanig dat alle leden van de collectie gevonden kunnen worden. |
|
|
- Beschrijving
- Een shape is een technische beschrijving van de structuur waaraan de objecten uit de LDES moeten voldoen.
- Gebruik
- Een shape wordt ofwel door een URi beschreven ofwel inline. Beide opties zijn mogelijk.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.
- Beschrijving
- Een event stream van versies waarbij enkel laatste versie behouden blijft t.o.v. een opgegeven datum.
- Subklasse van
-
EventStream,
Dataset
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
lid,
shape,
snapshotTot,
snapshotVan.
lid
|
OnveranderlijkObject
|
0..* |
Een lid maakt deel uit van de collectie. |
|
|
shape
|
Shape
|
1 |
Een bepaalde shape aan welke alle elementen in de event stream moeten voldoen. |
Een shape wordt opgelegd aan alle elementen van de LDES. Voorbeelden van zo'n shape zijn SHACL en ShEx. De shape moet cohorent zijn doorheen heel de Linked Data Event Stream. |
|
snapshotTot
|
DateTime
|
1 |
Het tijdstip waarop de snapshot van de Linked Data Event Stream werd genomen. |
|
|
snapshotVan
|
VersieEventStream
|
0..1 |
Verwijst naar de originele Linked Data Event Stream. |
|
|
- Beschrijving
- Een veranderlijk object is een object wiens status nog kan veranderen nadat het werd gecreëerd.
- Gebruik
- Een veranderlijk object wordt gebruikt als basiselement van een dataset.
- Subklasse van
-
CollectieLid
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.
- Beschrijving
- Stelt een entiteit voor in één specifieke periode.
- Gebruik
- OPMERKING: Deze klasse wordt meer uitgebreid beschreven in OSLO Generiek.
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.
- Beschrijving
- Een event stream waarvan de leden versies zijn.
- Subklasse van
-
EventStream
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
timestampPath,
versionOfPath.
timestampPath
|
URi
|
1 |
Geeft weer hoe elementen van een LDES zich tot elkaar verhouden door een tijdstip. |
Een SHACL property path naar de timestamp wanneer het versie-object een element werd van de event stream. |
|
versionOfPath
|
URi
|
1 |
Geeft de versie van het element weer. |
Bijvoorbeeld een SHACL property path naar de niet-geversioneerde identifier van een element. |
|
- Beschrijving
- Een snapshot waarbij de versie-identificatoren zijn vervangen door object-identificatoren.
- Gebruik
- Om deze reden (zie definitie) zijn de collectieleden veranderlijke - in plaats van onveranderlijke objecten.
- Subklasse van
-
Collectie,
Dataset
- Eigenschappen
- Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd:
lid,
shape,
versieMaterialisatieTot,
versieMaterialisatieVan.
lid
|
VeranderlijkObject
|
0..* |
Een lid maakt deel uit van de collectie. |
|
|
shape
|
Shape
|
1 |
Een bepaalde shape aan welke alle elementen in de event stream moeten voldoen. |
Een shape wordt opgelegd aan alle elementen van de LDES. Voorbeelden van zo'n shape zijn SHACL en ShEx. De shape moet cohorent zijn doorheen heel de Linked Data Event Stream. |
|
versieMaterialisatieTot
|
DateTime
|
1 |
Het tijdstip tot wanneer versies werden verwerkt. |
Het attribuut versieMaterialisatieTot geeft weer tot op welk moment de versies werden geaggregeerd. |
|
versieMaterialisatieVan
|
Snapshot
|
0..1 |
Verwijst naar de originele Linked Data Event Stream. |
|
|
Datatypes
