Ruimtelijke Bereiken (Applicatieprofiel)

Dit document beschrijft een applicatieprofiel, in dit geval Ruimtelijke Bereiken (Applicatieprofiel). Dit applicatieprofiel beantwoordt de vraag over hoe het corresponderende domeinmodel in de praktijk kan toegepast worden. Daarbij worden de beperkingen (kardinaliteit, codelijsten) toegelicht en de overeenkomstige (RDF) termen opgelijst.

Samenvatting

Het applicatieprofiel Ruimtelijke Bereiken toont hoe met termen uit het overeenkomstig vocabularium de geografische spreiding van een fenomeen kan worden beschreven.

Niet elk fenomeen levert een constante als waarde op (bvb kleur), het kan ook variëren in functie van een andere parameter (bvb de lengte ve treinspoor in functie vd temperatuur). Bij variatie in ruimte of tijd spreken we van een Bereik.

We baseren dit model op ISO 19103 Geographic information — Schema for coverage geometry and functions.

Daarin wordt Geometrie ruim gezien, het kan niet enkel gaan over een positie in de ruimte maar ook over een positie in de tijd (tijdreeks). We beperken ons hier tot ruimtelijke Geometrie en bovendien werkten we enkel het geval van PuntBereiken en CurveBereiken uit.

Ook modelleren we enkel DiscreteBereiken, ttz een bereik waarvoor de waarden enkel gekend zijn voor een eindige set van geometrieën en bvb niet voor elk punt in het beschouwde gebied zoals het geval bij een ContinueBereik. Bvb bij remote sensing wordt de variatie weergegeven voor een eindige set van pixels, waarbij de waarde , bvb de reflectiegraad, constant is binnen elke pixel.

De set van geometriëen kan kunstmatig bepaald zijn zoals bij de pixels of bij sampling, maar ook natuurlijk zoals bij een gemeentelijke indeling.

Merk op dat DiscreteBereiken in ContinueBereiken kunnen worden omgezet, de discrete punten vormen dan controlepunten bij interpolatie.

DiscreetPuntBereik en DiscreetCurveBereik zijn de centrale klassen, met resp PuntWaardepaar en CurveWaardepaar als datatypes.

De waarde in het GeometrieWaardepaar is generiek gedefinieerd dmv de klasse Record en moet bij hergebruik verder worden gespecialiseerd.

Status van dit document

Dit applicatieprofiel heeft status Kandidaat Standaard en werd uitgegeven op 2024-10-01.

Informatie over het gevolgde proces en de beslissingen om tot deze specificatie te komen zijn beschikbaar in het standaardenregister.

Licentie

Deze specificatie van Digitaal Vlaanderen is gepubliceerd onder de "Modellicentie Gratis Hergebruik - v1.0".

Conformiteit

De conformiteit voor applicatieprofielen is hier te vinden.

Overzicht

Entiteiten

Agent

Beschrijving: Iemand die of iets dat kan handelen of een effect kan teweeg brengen.
Eigenschappen: Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Bereik

Beschrijving: Variatie van een fenomeen in ruimte of tijd.
Gebruik: Voor situaties waarbij een fenomeen geen constante als waarde oplevert (bvb kleur), maar eerder hoe het fenomeen varieert in functie van locatie of tijd (bvb de temperatuur binnen een bepaald gebied of binnen een bepaalde periode).
Eigenschappen: Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: bereikElement, crs, domeinElement, domeinOmvang, gemeenschappelijkPuntRegel, typeBereik.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving	Gebruik
`bereikElement`	Attribuutwaarde	0..*	Verwijzing naar een Attribuutwaarde van het Bereik.	OPMERKING: Vervalt als met GeometrieWaardeparen wordt gewerkt.
`crs`	CRS	1	Coördinaatsysteem waarin de posities in het Bereik zijn gedefinieerd.	OPMERKING: Vervalt als het Coördinaatsysteem vermeld wordt in de serialisatie van de Geometrie.
`domeinElement`	Domeinobject	1..*	Verwijzing naar een DomeinObject van het Bereik.	OPMERKING: Vervalt als met GeometrieWaardeparen wordt gewerkt.
`domeinOmvang`	Omvang	1..*	Uiterste grenzen in tijd en/of ruimte van het Bereik.
`gemeenschappelijkPuntRegel`	GemeenschappelijkePuntregel	1	Geeft aan welke waarde moet worden teruggegeven voor een gegeven positie wanneer die binnen meerdere Geometrieën valt.	Bvb de laagste waarde of juist de hoogste of het gemiddelde. Voor het uitzonderlijke geval dat Domeinobjecten of de Geometrieën ervan elkaar overlappen.
`typeBereik`	Recordtype	1	Datatype van het Record dat een waarde voorstelt.

CRS

Beschrijving: Indeling van de ruimte zodanig dat elk punt eenduidig dmv een set van getallen (de coördinaten) eenduidig kan worden weergegeven.
Eigenschappen: Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

DiscreetBereik

Beschrijving: Stapsgewijze variatie van een fenomeen in ruimte of tijd.
Gebruik: In tegenstelling tot een ContinueBereik waarbij voor elk punt binnen het onderzocht gebied of voor elk punt op de tijdsas een waarde kan worden vastgesteld, is bij een DiscreetBereik de waarde enkel gekend voor een eindige set van punten of deelgebieden. Bv bij remote sensing is de waarde gekend voor de pixels van het beeld (waarbij de vastgestelde waarde, bv de reflectiegraad, dezelfde is voor elk punt binnen eenzelfde pixel). De opdeling kan kunstmatig zijn (zoals het geval met de pixels of bv bij sampling van een gebied dmv meetpunten) of natuurlijk (bv aantal inwoners per gemeente, waarbij het aantal inwoners constant is binnen de gemeentegrens). Dmv interpolatie kan een DiscreetBereik worden omgezet in een ContinueBereik, de meetpunten vormen dan ahw de controlepunten van de interpolatiefunctie.
Subklasse van
: Bereik
Eigenschappen: Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: element.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving	Gebruik	Codelijst
`element`	GeometrieWaardepaar	0..*	Onderdeel van het Bereik.	Concreet het discrete deel van het bereik waarvoor de waarde vh fenomeen gekend is. Bv een pixel en de waarde vd pixel.

DiscreetCurvebereik

Beschrijving: DiscreetBereik waarbij het fenomeen curvegewijs varieert in de ruimte.
Gebruik: Het fenomeen komt enkel voor langs bepaalde lijnen in een gebied (bv straatnamen van wegsegmenten of bodemlagen in een boorgat) of werd enkel bepaald voor een welgekozen set van curves (bv regelmatige intervallen langs een traject of een profiel).
Subklasse van
: DiscreetBereik
Eigenschappen: Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: element.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving	Gebruik	Codelijst
`element`	CurveWaardepaar	0..*	Onderdeel van het Bereik.	Concreet het discrete deel van het bereik waarvoor de waarde vh fenomeen gekend is. Bv een deel van een bodemprofiel en de overenstemmende lithologie.

DiscreetPuntbereik

Beschrijving: DiscreetBereik waarbij het fenomeen puntgewijs varieert in de ruimte.
Gebruik: Het fenomeen komt enkel voor op bepaalde puntlocaties in een gebied (bv exemplaren van een bepaalde plantensoort) of werd enkel bepaald voor een welgekozen set van puntlocaties (bv reflectiegraad op een regelmatig rooster van meetpunten).
Subklasse van
: DiscreetBereik
Eigenschappen: Voor deze entiteit zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: element.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving	Gebruik	Codelijst
`element`	PuntWaardepaar	0..*	Onderdeel van het Bereik.	Concreet het discrete deel van het bereik waarvoor de waarde vh fenomeen gekend is. Bv een meetpunt en de waarde in dat meetpunt.

Record

Beschrijving: Basis datastructuur bestaande uit een collectie van velden van mogelijk verschillende datatypes, typisch een vast aantal in een bepaalde volgorde.
Eigenschappen: Voor deze entiteit zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Datatypes

Attribuutwaarde

Beschrijving: Record met een waarde voor een Domeinobject.
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: waarde.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving	Gebruik	Codelijst
`waarde`	Record	1	De waarden.

Curve

Beschrijving: Een 1-dimensionele geometrische primitieve.
Gebruik: Dimensie is te verstaan in wiskundige zin: het minimum aantal coördinaten nodig om een willekeurig punt voor te stellen dat deel uitmaakt van de primitieve. In het coördinaatsysteem dat door een Curve zelf gevormd wordt volstaat 1 coördinaat om een punt op de Curve te lokaliseren, bv de afstand langs de Curve vanaf het vertrekpunt. Een Curve heeft dus een lengte maar geen breedte of hoogte, wat niet wegneemt dat ze door de 3D ruimte kan kronkelen. Curves worden doorgaans voorgesteld door polylijnen, dit zijn sets van opeenvolgende punten waarbij de tussenliggende punten van de Curve bekomen worden dmv interpolatie. Als de interpolatiemethode lineair is krijg je een Lijnstring (een hoekige lijn die de opeenvolgende punten verbindt middels een rechte lijn), andere manieren om te interpoleren resulteren in circulaire bogen, cubic splines, Bézier curves etc (waarbij de controlepunten niet noodzakelijk op de Curve liggen). Een Curve wordt begrensd door zijn begin- en eindpunt.
Subklasse van
: Geometrie
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

CurveWaardepaar

Beschrijving: Element van een DiscreetCurveBereik.
Gebruik: Een CurveWaardepaar beschrijft de geometrie van een stuk van de ruimte voorgesteld door een Curve en de waarde van een continu variërend fenomeen die men voor die Curve heeft vastgesteld. Bv de straatnaam langs een stuk van een wegsegment of de stratigrafie van een diepteinterval bij een boring.
Subklasse van
: GeometrieWaardepaar
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: geometrie.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving	Gebruik	Codelijst
`geometrie`	Curve	1	Geometrie van het element.

Domeinobject

Beschrijving: Stuk van ruimte of tijd waarvoor attribuutwaarden zijn bepaald.
Gebruik: In praktijk één of meerdere geometrieën of punten in de tijd waarvoor een waarde is bepaald. Bv de polygoon of polygonen met hetzelfde landgebruik. OPMERKING: Enkel de ruimtelijkeSamenstelling van het Domeinobject is hier momenteel weergegeven, niet de temporeleSamenstelling.
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: ruimtelijkeSamenstelling.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving	Gebruik	Codelijst
`ruimtelijkeSamenstelling`	Geometrie	0..*	De geometrieën waaruit het Domeinobject is samengesteld.

Geometrie

Beschrijving: Vorm- en positiekenmerken van een object.
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: gml, opmeting, wkt.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving	Gebruik
`gml`	Literal	0..1	Geometrie uitgedrukt in gml-formaat.	Gebruik gmlliteral als datatype.
`opmeting`	Opmeting	0..1	De manier waarop de geometrie werd bepaald.
`wkt`	Literal	0..1	Geometrie uitgedrukt in wkt-formaat.	Gebruik wktliteral als datatype.

GeometrieWaardepaar

Beschrijving: Element van een DiscreetRuimtelijkBereik.
Gebruik: Een GeometrieWaardepaar beschrijft de geometrie van een stuk van de ruimte (Punt, Lijn, Vlak etc.) of de tijd (Moment, Periode etc.) en de waarde van een continu variërend fenomeen die men voor dat stuk heeft vastgesteld. Bv de waarde van een pixel in een luchtfoto of de temperatuur in een meetstation op een bepaald tijdstip.
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: geometrie, waarde.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving	Gebruik	Codelijst
`geometrie`	Domeinobject	1	Geometrie van het element.	Datatype is DomeinObject, te substitueren resp door Geometrie of subklassen daarvan of door TemporeleEntiteit of subklassen daarvan.
`waarde`	Record	1	Waarde van het element.

Omvang

Beschrijving: Informatie over de ruimtelijke of temporele omvang van iets.
Gebruik: Bvb de omschrijvende rechthoek van een polygoon.
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

Opmeting

Beschrijving: Het bepalen van de precieze omvang van iets door het te meten.
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: methode, opnamedatum, uitgevoerdDoor.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving
`methode`	Opmetingmethode	1	Aard van de gebruikte methode.
`opnamedatum`	DateTime	0..1	Datum waarop de Opmeting plaatsvond.
`uitgevoerdDoor`	Agent	0..1	Agent die de Opmeting heeft uitgevoerd.

Punt

Beschrijving: Een 0-dimensionele geometrische primitieve.
Gebruik: Dimensie is te verstaan in wiskundige zin: het minimum aantal coördinaten nodig om een willekeurig punt voor te stellen dat deel uitmaakt van de primitieve. In het coördinaatsysteem dat door een Punt zelf gevormd wordt is geen enkele coördinaat nodig, er is immers maar 1 punt. Een Punt heeft daarom geen breedte, lengte of diepte. OPGELET: dat betekent niet dat een Punt geen coördinaten kan hebben in een ander coördinaatysteem, bv xyz-coördinaten in en 3-assig orthogonaal coördinaatsysteem.
Subklasse van
: Geometrie
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

PuntWaardepaar

Beschrijving: Waarde van een punt.
Subklasse van
: GeometrieWaardepaar
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn de volgende eigenschappen gedefinieerd: geometrie.

Eigenschap	Verwacht Type	Kardinaliteit	Beschrijving	Gebruik	Codelijst
`geometrie`	Punt	1	Geometrie van het PuntWaardepaar.

Recordtype

Beschrijving: Datatype van de waarden in het Bereik.
Eigenschappen: Voor dit datatype zijn geen eigenschappen gedefinieerd.

JSON-LD context

(niet normatief)

Een herbruikbare JSON-LD context definitie voor dit applicatieprofiel is terug te vinden op: /doc/applicatieprofiel/ruimtelijke-bereiken/kandidaatstandaard/2024-10-01/context/ap-ruimtelijke-bereiken.jsonld

SHACL template

(niet normatief)

Een herbruikbare SHACL template definitie voor dit applicatieprofiel is terug te vinden op: /doc/applicatieprofiel/ruimtelijke-bereiken/kandidaatstandaard/2024-10-01/shacl/ap-ruimtelijke-bereiken-SHACL.ttl